สงสัยไหมว่าทำไมหน้าหนาวในกรุงเทพหรือตัวเมือง แทนที่จะเห็นหมอกเย็น ๆ แต่กลายเป็นเห็นหมอกควันแทน และในทุก ๆ ปี ฝุ่น PM 2.5 ก็มักปรากฏตัวในช่วงนี้ทุกที สาเหตุนี้เป็นเพราะอะไรกัน เดี๋ยวเอซียู เพย์จะพาไปหาคำตอบ
อย่างที่รู้กันว่าต้นกำเนิดของฝุ่น PM 2.5 ในกรุงเทพฯ ส่วนใหญ่มาจากการเผาไหม้เชื้อเพลิงของรถ ซึ่งปริมาณ PM 2.5 ที่เกิดขึ้นในช่วงหน้าร้อนและหน้าหนาวไม่ค่อยแตกต่างกันเท่าไหร่ แต่ความเข้มข้นของฝุ่น PM 2.5 จะอยู่ในระดับสูงในช่วงปลายปี นั่นก็เป็นเพราะว่า จากสภาพอากาศในช่วงนี้เอื้อให้เกิดสภาวะ Temperature Inversion หรือความผกผันอุณหภูมิ
ในสภาวะปกติ อากาศบริเวณพื้นดินจะมีอุณหภูมิที่สูงกว่าอากาศที่อยู่ในระดับสูง นั่นเป็นเพราะความร้อนจากดวงอาทิตย์ได้แผ่ไปยังพื้นผิวของโลก ตามหลักการแล้ว ความร้อนจะลอยตัวสูงขึ้นไป และช่วยพาพวกฝุ่นและมลพิษต่าง ๆ ลอยตัวขึ้นไปด้วย จากนั้นก็จะมีลมช่วยพัดพาฝุ่นและมลพิษต่างๆ ให้กระจายตัวออกไป ลดปัญหาเรื่องฝุ่นและมลพิษ
แต่ในสภาวะที่เกิด Temperature Inversion หรือ อุณหภูมิผกผัน จะตรงกันข้ามกัน โดยจะเกิดขึ้นเมื่ออากาศบริเวณพื้นดินมีความเย็นกว่าอากาศในระดับที่สูงขึ้น โดยอากาศในระดับที่สูงขึ้นไป จะมีความร้อนที่สูงกว่า และถัดขึ้นไปอีกก็จะมีอากาศที่เย็นกว่า
ดังนั้นมันจะเหมือนกับมีอากาศร้อนเข้ามาขั้นอยู่ตรงกลาง ระหว่างอากาศเย็นที่อยู่บริเวณพื้นผิวดินกับอากาศเย็นที่อยู่ในระดับสูงๆ อากาศเย็นที่อยู่บริเวณพื้นผิวดินจะไม่สามารถลอยตัวขึ้นสู่ชั้นบรรยากาศด้านบน และพวกฝุ่นและมลพิษต่าง ๆ ก็จะไม่ถูกพัดพาขึ้นไปด้วย ทำให้เกิดปัญหาฝุ่นควันและมลพิษทางอากาศสะสม จนเกินมาตรฐานนั่นเอง
สาเหตุที่อุณหภูมิผกผันมักเกิดขึ้นในช่วงหน้าหนาว นั่นเป็นเพราะว่าอากาศที่อยู่บริเวณผิวดินในช่วงนี้จะเย็น เกิดอุณหภูมิผกผัน ซึ่งมักเกิดขึ้นในช่วงเวลากลางดึกหรือใกล้เช้าเนื่องจากผิวโลกคายความร้อน และในช่วงปลายปีก็มักจะมีพวกลมมรสุมตะวันออกเฉียงเหนือพัดมวลอากาศเย็นเข้ามาสู่ประเทศไทย พวกฝุ่นควันมลพิษจึงถูกกักไว้ด้านล่าง สะสมจนกลายเป็นฝุ่นพิษ PM 2.5
ปัญหา PM 2.5 กำลังทวีคูณความรุนแรงเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ จริงอยู่ที่เราคงไม่สามารถแก้ไขปรากฏการณ์ของอุณหภูมิผกผันได้ แต่เราสามารถแก้ปัญหาที่ต้นเหตุ นั่นก็คือตัวการของฝุ่นควัน และมลพิษทางอากาศ จากการร่วมมือกันของภาครัฐ เอกชน และประชาชน
ไม่ว่าจะเป็น การควบคุมไอเสียรถยนต์ การปล่อยควันพิษของโรงงานอุตสาหกรรม ควันไฟไหม้จากป่า และการเผาจากมนุษย์ และถ้าทุกคนร่วมมือกัน หน้าหนาวของเราจะกลับมามีอากาศที่สดชื่นอีกครั้งอย่างแน่นอน