รู้หรือไม่! อุจจาระ สามารถบอกโรคได้

สายอั้น อุจจาระ มารวมกันตรงนี้ค่ะ ทุกคนเป็นกันมั้ยคะ เวลาที่ปวดท้องเข้าห้องน้ำ เรามักจะชอบอั้น ด้วยสาเหตุที่ว่าขี้เกียจไปเข้าห้องน้ำ หรือบางคนท้องผูก เวลาเข้าไปถ่ายอุจจาระทีก็ต้องใช้แรงในการเบ่งมากกว่าปกติ ก็ทำให้ไม่อยากถ่ายจึงอั้นไว้ แต่รู้มั้ยคะว่า การอั้นอุจจาระไม่ดีต่อร่างกายเลยนะ ซึ่งวันนี้เอซียูเพย์ จะพาทุกคนไปดูว่า อุจจาระสามารถบอกโรคของเราได้ค่ะ ไปดูกันเลย

อุจจาระ คืออะไร

อุจจาระ คือ ของเสียที่เหลือจากการย่อยของระบบทางเดินอาหาร ส่วนใหญ่จะมีกลิ่นเหม็นจากการหมักของแบคทีเรียในลำไส้ สีของอุจจาระนั้นมีความแตกต่างกันตามชนิดของอาหารและยาที่รับประทาน อย่างไรก็ตามสีของอุจจาระอาจบ่งบอกถึงปัญหาสุขภาพได้ เช่น ภาวะเลือดออกในทางเดินอาหาร การอุดตันในท่อน้ำดีหรือปัญหาการดูดซึมสารอาหารของลำไส้ เป็นต้น

อุจจาระสีน้ำตาล

คือ สีอุจจาระของคนสุขภาพดี การทำงานของระบบย่อยและทางเดินอาหารเป็นปกติ อุจจาระที่สีค่อนไปทางน้ำตาล อาจเกิดจากน้ำดีในตับที่ทำหน้าที่ระหว่างการย่อยอาหาร

อุจจาระสีเหลือง

อุจจาระเป็นสีเหลืองจางๆ มีความมันและกลิ่นเหม็น อาจเกิดจากไขมันส่วนเกินที่อยู่ในอุจจาระ ซึ่งบ่งบอกว่าน้ำดีมีปัญหา หรือเป็นสัญญาณของความผิดปกติในระบบย่อยหรือระบบดูดซึมอาหารของลำไส้ หากเป็นติดต่อกันหลายวัน ควรพบแพทย์เพื่อทำการวินิจฉัย

อุจจาระสีเขียว

คือ การรับประทานผักใบเขียวปริมาณมากอาจทำให้อุจจาระเป็นสีเขียว แต่ถ้าหากไม่ใช่สายทานผัก แต่อุจจาระสีเขียว ก็อาจจะเป็นโรคท้องร่วง ซึ่งอาการท้องร่วงจะทำให้อาหารที่บริโภคเข้าไป ไหลผ่านช่วงลำไส้เร็วเกินไป จนสารเคมีในลำไส้และแบคทีเรีย ไม่สามารถย่อยน้ำดีได้ ทำให้อุจจาระไม่ออกมาเป็นสีน้ำตาลปกติ หรือทั้งนี้เกิดจากการทานยาบางชนิดก็เป็นได้

อุจจาระสีดำ

อาจเป็นสัญญาณของการมีเลือดออกในระบบทางเดินอาหารส่วนต้น นอกจากนี้อาจเกิดจากการทานอาหารหรือยาบางชนิด เช่น ตับหรือเลือด ข้าวเหนียวดำ ลูกหม่อน ยาบำรุงเลือดที่มีธาตุเหล็ก หรือยาแก้ท้องเสียบางชนิด

อุจจาระสีแดง

สีออกโทนแดงส่วนใหญ่เกิดจากการกินอาหาร เช่น บีทรูท กระเจี๊ยบ แตงโม หรือเครื่องดื่มสีแดงในปริมาณมาก แต่ถ้าไม่ใช่อาหาร ต้องสังเกตว่าอุจจาระมีเลือดปนหรือไม่ หากมีเลือดปนออกมา อาจเป็นสัญญาณเตือนว่าเป็นโรคริดสีดวงทวาร หรืออาจเป็นสัญญาณของการมีเลือดออกทางเดินอาหารส่วนล่าง เช่น ถุงผนังลำไส้ใหญ่อักเสบ หรืออาจมีเนื้องอก

อุจจาระสีเทา

สีเทาเข้มอาจเกิดจากมีเลือดออกในระบบทางเดินอาหารส่วนต้น หรือรับประทานธาตุเหล็กบำรุงเลือดเช่นเดียวกับอุจจาระสีดำ แต่หากเป็นสีเทาอ่อนคล้ายขี้เถ้า คือสัญญาณเตือนถึงภาวะตับ หรือตับอ่อนมีปัญหา นอกจากนี้การที่อุจจาระเป็นสีเทาอ่อนจางเกือบขาว อาจบ่งบอกว่าท่อน้ำดีอุดตันส่งผลให้อุจจาระขาดน้ำดี หรือกำลังมีปัญหาที่ตับอ่อน รวมถึงอาจเกิดจากผลข้างเคียงจากการรับประทานยาบางชนิดมากเกินไป

รูปร่างของอุจจาระบอกอะไร?

อุจจาระเรียวคล้ายกล้วยหอม ไม่แข็งหรือว่าเป็นน้ำจนเกินไป เป็นอุจจาระที่ดี และมีสุขภาพการขับถ่ายปกติ

อุจจาระเรียวยาวแต่แข็ง ผิวขรุขระและขับถ่ายยาก คือ ภาวะของการขาดน้ำ หรือดื่มน้ำต่อวันน้อยเกินไป ควรเพิ่มการรับประทานอาหารที่มีกากใยและดื่มน้ำให้มากขึ้น

อุจจาระแตกเป็นชิ้นสั้นๆ ขับถ่ายง่าย ยังนับว่าเป็นอุจจาระคุณภาพดี แต่อาจขาดสารอาหารหรือกากใย เนื่องจากการลดน้ำหนักหรือควบคุมอาหาร

อุจจาระกึ่งเหลวกึ่งก้อน เปื่อยยุ่ย ขับถ่ายง่ายมาก อาการเริ่มต้นของการท้องเสีย หรือเนื่องจากแบคทีเรียในลำไส้ไม่สมดุล หากถ่ายเหลวบ่อยๆ อาจส่งผลให้ขาดน้ำ ควรรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ รวมถึงเพิ่มโยเกิร์ตเพื่อปรับสมดุลของแบคทีเรียในลำไส้

อุจจาระเหลวเป็นน้ำ คืออาการท้องเสีย ที่อาจหมายถึงมีการติดเชื้อในลำไส้ ควรรับประทานเกลือแร่และจิบน้ำบ่อยๆ หากเป็นถ่ายเหลวหลายวันติดต่อกันมากกว่า 1 วัน ควรรีบพบแพทย์

ข้อปฏิบัติ ดูแลสุขภาพลำไส้ ขับถ่ายอุจจาระดี

รับประทานอาหารที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพ เลือกรับประทานผัก ผลไม้ และธัญพืช ที่มีคุณค่าทางโภชนาการและมีกากใยสูง ช่วยลดความเสี่ยงการเป็นมะเร็งลำไส้และทวารหนัก
เลี่ยงอาหารเนื้อแดงและอาหารแปรรูป การรับประทานเนื้อวัว เนื้อหมู ไส้กรอก หมูยอ ปริมาณมากเป็นปัจจัยเสี่ยงก่อมะเร็งลำไส้และทวารหนัก
ควบคุมน้ำหนัก ด้วยการเลือกรับประทานอาหารและออกกำลังกายสม่ำเสมอ ช่วยลดภาวะน้ำหนักตัวเกิน ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยง โรคมะเร็งลำไส้และทวารหนัก
งดสูบบุหรี่ การสูบบุหรี่ติดต่อกันเป็นระยะเวลานาน มีความเสี่ยงในการเป็นมะเร็งลำไส้และมะเร็งทวารหนักมากขึ้น
หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มแอลกอฮอล์ สมาคมโรคมะเร็งแห่งสหรัฐอเมริกา (American Cancer Society) แนะนำว่า ผู้ชายไม่ควรดื่มเกินสองแก้วต่อวัน และผู้หญิงไม่ควรเกินหนึ่งแก้วต่อวัน เนื่องจากการบริโภคแอลกอฮอล์มีความเชื่อมโยงกับโรคมะเร็งลำไส้และทวารหนัก
เพิ่มโยเกิร์ต ที่มีจุลินทรีย์โพรไบโอติกส์ ช่วยระบบการย่อย
ดื่มน้ำให้ได้ในปริมาณที่ต้องได้รับต่อวัน การดื่มน้ำน้อยเกินไปส่งผลให้ท้องผูกได้ ดังนั้นควรดื่มน้ำให้เพียงพอในแต่ละวัน อย่างน้อย 8 แก้วต่อวัน
นอนหลับพักผ่อนให้เพียงพอ ความเครียดและการพักผ่อนไม่เพียงพอ ส่งผลต่อระบบย่อยและขับถ่ายได้

การหมั่นสังเกตอุจจาระของตัวเองทุกวัน เป็นเรื่องที่ดีนะคะ เป็นการตรวจเช็คอาการป่วยเบื้องต้นแบบง่าย ๆ ที่ทุกคนสามารถทำได้ ชีวิตของเราสำคัญนะคะ อย่าปล่อยละเลย อาหารที่เราทานก็มีส่วนในการขับถ่าย ไม่ว่าคุณจะทานอะไรก็ต้องเลือกสิ่งดี ๆ ให้กับร่างกายน๊า และที่สำคัญถ้ามีสิ่งผิดปกติกับร่างกาย ต้องรีบไปพบแพทย์เลยน๊า

อ้างอิง https://www.samitivejhospitals.com/th/article/detail/stool-changes https://www.samitivejhospitals.com/th/article https://www.chiangmai-hospital.com/th/knowledges/did-you-know-the-color-of-the-stool-can-tell-about-the-disease