ทำความรู้จัก ‘เทศกาลชีซีเจี๋ย’ ตำนานวันวาเลนไทน์จีน

ปัจจุบันคนจีนยุคใหม่ ให้ความสำคัญอย่างมากกับวัน “วาเลนไทน์” หรือ “วันแห่งความรัก” ซึ่งหนึ่งในของขวัญยอดฮิตของคนจีนที่มอบให้แก่กันในวันวาเลนไทน์ก็หนีไม่พ้น “ดอกกุหลาบ” อีกเช่นเคย วันนี้ เอซียู เพย์ จะพาเพื่อน ๆ มาทำความรู้จักกับ วันวาเลนไทน์ของจีนหรือวันเทศกาลชีซีเจี๋ยนั่นเอง

เทศกาลชีซีเจี๋ย ตรงกับวันที่ 7 เดือนที่ 7 ตามปฏิทินจันทรคติจีน เป็นเทศกาลของจีนที่มีมาช้านาน ได้เริ่มเผยแพร่ในสมัยราชวงศ์ฮั่นตะวันตก มีความเจริญขึ้นมาในราชวงศ์ซ่ง ในสมัยโบราณ เทศกาลชีซีเป็นเทศกาลเฉพาะสาว ๆ เท่านั้น ส่วนประเพณีมากมายหลากหลายนั้น บางส่วนหายไปแล้ว บางส่วนก็ได้สืบทอดมาถึงปัจจุบัน ส่วนประเทศเพื่อนบ้านของจีน อาทิ เช่น ญี่ปุ่น เกาหลี และเวียดนาม ก็ได้รับอิทธิพลและมีการเฉลิมฉลองเทศกาลชีซีเจี๋ยเช่นกัน เมื่อวันที่ 20 พฤษภาคม คณะรัฐมนตรีจีนจัดเทศกาลชีซีอยู่ในบัญชีรายชื่อมรดกวัฒนธรรมอวัตถุระดับชาติรุ่นแรก

เทศกาลนี้ จริง ๆ แล้วเป็นเทศกาลที่ได้มาจากการเคารพดวงดาวบนท้องฟ้า และมักจะมีกิจกรรมบูชาจัดขึ้นมาในค่ำคืน จึงมีประเพณีในการอธิษฐานขอพรขอให้มีคู่ครองสมหวัง

เนื่องจากในประวัติศาสตร์หลายพันปีที่ผ่านมานี้ เทศกาลชีซีเจี๋ยมีความเกี่ยวข้องกับนิยายความรักของชายเลี้ยงวัวและสาวทอผ้า จึงทำให้กลายเป็นเทศกาลแห่งความรัก และยอมรับกันว่า เป็นเทศกาลที่มีความโรแมนติกของจีน หรือเป็นวันวาเลนไทน์จีนในยุคปัจจุบัน

เทศกาลชีซีเจี๋ยกับภูมิปัญญาด้านดาราศาสตร์

นอกจากเทศกาลชีซีเจี๋ยจะมีตำนานรักระหว่างเทพและมนุษย์ที่ลึกซึ้งกินใจต้งแต่เนิ่นนานมาถึงยุคปัจจุบันแล้ว เทศกาลนี้ยังสะท้อนถึงภูมิปัญญาด้านดาราศาสตร์ของชาวจีนสมัยโบราณ กล่าวคือ ‘แม่น้ำ’ ในตำนานที่เกิดจากการที่ซีหวังหมู่ขว้างปิ่นปักผมออกไปเพื่อขวางกั้นไม่ให้หนิวหลางตามจือหนู่ว์มาถึงสวรรค์ได้นั้น เปรียบได้กับ ‘ทางช้างเผือก’ (Milky way) ที่ทอดยาวบนท้องฟ้า ส่วนหนิวหลางกับจือหนู่ว์ที่เฝ้ารอวันที่จะได้พบกันอยู่อีกฝั่งของแม่น้ำ

ก็เปรียบได้กับดาวฤกษ์ 2 ดวงที่ส่องสว่างอยู่ที่ปลายสุดแต่ละด้านของทางช้างเผือก ได้แก่ ‘ดาวอัลแทร์’ (Altair) หรือดาวหนุ่มเลี้ยงวัวของกลุ่มดาวนกอินทรี (Aquila) กับ ‘ดาวเวก้า’ (Vega) หรือดาวสาวทอผ้าของกลุ่มดาวพิณ (Lyra) นอกจากนั้นแล้วยังเป็นเรื่องน่าทึ่งที่ในช่วงเดือน 7 ที่มีเทศกาลชีซีเจี๋ย ในประเทศจีนจะตรงกับฤดูร้อนซึ่งท้องฟ้าแจ่มใสจนสามารถมองเห็นทั้งทางช้างเผือก ดาวอัลแทร์ และดาวเวก้าซึ่งเป็นตัวแทนของตำนานหนุ่มเลี้ยงวัวกับสาวทอผ้าได้อย่างชัดเจนอีกด้วย

ธรรมเนียมปฏิบัติของเทศกาลชีซีเจี๋ยในปัจจุบัน

ปัจจุบัน บางชุมชนในจีน ฮ่องกง และไต้หวัน จัดพิธีฉลองเทศกาลวันซีซีเจีย มีทั้งแต่งชุดจีนโบราณนั่งเย็บปักถักร้อย และขอพรให้มีคู่ครองที่ดี อีกทั้งยังมีการทำอาหารเฉลิมฉลองตามความสะดวก

ในประเทศไต้หวัน จะมีทั้งอาหารและขนมที่พ่อแม่จะทำให้ลูกสาวที่เพิ่งออกเรือน หรือทำกินกันเองในครอบครัว บางครอบครัวทำซุปไก่ต้มเหล้า เรียกว่า หมา โยว จี จิ่ว คือไก่ต้มเหล้าใส่ขิง น้ำมันงา สาเก ปรุงรสด้วยเกลือ เป็นอาหารบำรุงสุภาพคุณแม่หลังคลอด นอกจากนี้ยังมีเมนูขนม หร่วน เกา คือข้าวปั้นมีรูตรงกลาง คล้าย ๆ จุ๋ยก้วย ตามความเชื่อที่ว่าขนมชนิดนี้จะสามารถกักเก็บน้ำตาของสาวทอผ้าไว้ได้

มีการจัดของเซ่นไหว้เทพธิดาแห่งการเย็บปักถักร้อย จัดโต๊ะวางแป้งแต่งหน้า ลิปสติกสีแดง หวี กระจกหลม ผ้าเช็ดหน้า กับเก้าอี้ตัวน้อย ให้จื่อหนี่ว์แต่งหน้าให้สวยก่อนไปพับกับสามีหนุ่มเลี้ยงวัวบนทางช้างเผือก

จริง ๆ เทศกาลนี้มีมาจนถึงปัจจุบันก็หลายพันปีแล้ว ในหมู่บ้านชนบทต่าง ๆ ยังคงมีการจัดกิจกรรมเช่นเดิมเพื่อรำลึกถึงประเพณี แต่ในเมือง ส่วนใหญ่ไม่มีการจัดพิธีบูชาแล้ว แต่หนุ่ม ๆ สาว ๆ ก็ถือโอกาสนี้ ได้บอกรักกันและขอให้ได้คู่ครองที่ดี สำหรับคนทำธุรกิจค้าขาย ยิ่งพลาดไม่ได้ที่จะถือโอกาสนี้ จัดโปรโมชั่นพิเศษสำหรับคู่รัก และเป็นโอกาสกระตุ้นเศรษฐกิจที่ดีทีเดียว