ทองคำขึ้นแท่น! ธนาคารกลางทั่วโลกลดการถือครองเงินดอลลาร์สหรัฐมากที่สุดในรอบ 30 ปี

ตลอดช่วง 3 ปีที่ผ่านมา ธนาคารกลางทั่วโลกได้เร่งซื้อทองคำในระดับสูงสุดเป็นประวัติการณ์ ปี 2022 มีการซื้อสุทธิ 1,136 ตัน ซึ่งถือว่าสูงที่สุดนับตั้งแต่ปี 1950 และมากกว่าค่าเฉลี่ยช่วงปี 2010–2021 ถึงสองเท่า แนวโน้มนี้ดำเนินต่อเนื่องในปี 2023 และ 2024 ทำให้บทบาทของทองคำเปลี่ยนจาก “สินทรัพย์ป้องกันความเสี่ยง” มาเป็น “สินทรัพย์เชิงกลยุทธ์” สำหรับการบริหารทุนสำรองระหว่างประเทศ

ในขณะเดียวกัน อิทธิพลของเงินดอลลาร์สหรัฐก็ค่อย ๆ ลดลง สัดส่วนการถือครองเงินดอลลาร์ในทุนสำรองระหว่างประเทศลดลงเหลือ 57.8% ณ สิ้นปี 2024 ซึ่งเป็นระดับต่ำสุดในรอบกว่า 30 ปี จากเดิม 72% ในปี 2002 และหากนับรวมทองคำเข้ามาด้วย สัดส่วนของเงินดอลลาร์จะลดลงเหลือเพียง 46% ขณะที่ทองคำเพิ่มขึ้นเป็น 20% แซงหน้ายูโรที่อยู่ที่ 16%

หลายปัจจัยที่ผลักดันแนวโน้มนี้ ได้แก่ การใช้เงินดอลลาร์เป็นเครื่องมือคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจในกรณีของรัสเซีย ความกังวลต่อหนี้สาธารณะของสหรัฐฯ ที่ทะลุ 37 ล้านล้านดอลลาร์ และความพยายามของประเทศต่าง ๆ ที่ต้องการกระจายความเสี่ยงของทุนสำรองเพื่อไม่พึ่งพาสกุลเงินเดียว รายงานจาก JPMorgan ยังระบุอีกว่าความต้องการทองคำที่เพิ่มขึ้นกำลังผลักดันตลาดกระทิง โดยคาดว่าราคาทองคำอาจแตะ 4,000 ดอลลาร์ต่อออนซ์ภายในปี 2026

แม้ว่าเงินดอลลาร์ยังคงเป็นสกุลเงินหลักของโลก แต่เพียงการลดการถือครองลงเล็กน้อยจากประเทศต่าง ๆ ก็อาจสร้างแรงสั่นสะเทือนต่อเศรษฐกิจสหรัฐฯ ได้ เนื่องจากความต้องการใช้เงินดอลลาร์ทั่วโลกเป็นกลไกสำคัญที่ช่วยให้สหรัฐฯ สามารถกู้ยืมและใช้จ่ายเกินตัวได้ หากความต้องการนั้นลดลง เงินดอลลาร์อาจไหลกลับเข้าสู่ระบบภายในประเทศ ส่งผลให้ค่าเงินอ่อนลง กระตุ้นเงินเฟ้อ และในกรณีรุนแรงอาจก่อให้เกิดภาวะเงินเฟ้อรุนแรง

ทั้งหมดนี้สะท้อนว่าโลกกำลังก้าวเข้าสู่ยุคใหม่ที่ “ทองคำ” กลับมามีบทบาทสำคัญอีกครั้ง ในขณะที่ “เงินดอลลาร์สหรัฐ” ต้องเผชิญกับความท้าทายที่เพิ่มขึ้น ทั้งจากปัจจัยภายในประเทศและจากกระแสโลกที่ต้องการลดการพึ่งพาสกุลเงินเดียวมากเกินไป