5 อันดับธนาคารกลางที่ใหญ่ที่สุดในโลก

ธนาคารกลาง (Monetary Authority) หน่วยงานที่จัดตั้งขึ้นเพื่อใช้เป็นตัวกลางในการดำเนินการทางด้านเงินของประเทศ เราอาจเคยได้ยินข่าวที่ธนาคารในสหรัฐอเมริกาอย่าง Silicon Valley Bank เกิดการยื่นล้มละลายไปเมื่อต้นปี 2566 ที่ผ่านมา ทำให้ FED หรือ ธนาคารกลางสหรัฐฯ และหน่วยงานอื่น ๆ ต้องเข้าไปช่วยเหลือ

แล้วเคยสงสัยไหมว่า ธนาคารกลางที่เราเคยได้ยิน มีจุดกำเนิดจากไหน มีความสำคัญต่อระบบเศรษฐกิจของประเทศอย่างไร แล้วประเทศไหนบ้างที่มีธนาคารกลางที่ใหญ่ที่สุดในโลก ครั้งนี้ ACU PAY จะมาเล่าให้ฟังกัน

จุดเริ่มต้นของธนาคารกลาง

ธนาคารกลางมีจุดกำเนิดมาตั้งแต่ศตวรรษที่ 17 หรือประมาณ 300 กว่าปีก่อน โดยธนาคารแห่งแรกที่เรียกได้ว่าเป็นธนาคารกลาง คือ Sveriges Riksbank ธนาคารกลางของประเทศสวีเดน ที่ก่อตั้งขึ้นมาในปี 1668 เพื่อให้เงินกู้กับรัฐบาล และทำหน้าที่เป็นศูนย์กลางการชำระราคาการซื้อขายระหว่างสวีเดนและประเทศอื่น ๆ

ภายหลังสงครามโลกครั้งที่ 2 เกิดความยุ่งยากทางด้านการเงินและวิกฤตทางเศรษฐกิจบทบาทของธนาคารกลางจึงได้รับการยอมรับมากขึ้น โดยธนาคารกลางได้เข้ามามีบทบาทในการแก้ปัญหาทางเศรษฐกิจและการเงิน ทำให้ประเทศต่าง ๆ จัดตั้งธนาคารของตนเองขึ้นในหลายประเทศ

ในปัจจุบัน เกือบทุกประเทศในโลกมีธนาคารกลางเป็นของตัวเอง โดยธนาคารกลางที่ใหม่ที่สุดที่เพิ่งก่อตั้งในปี 2011 คือ ธนาคารกลางของประเทศ ติมอร์ เลสเต อย่างไรก็ตาม ถึงแม้จะมีอำนาจหน้าที่คล้ายกัน ขนาดของธนาคารกลางแต่ละประเทศก็มีความแตกต่างกันไปขึ้นอยู่กับขนาดเศรษฐกิจของแต่ละประเทศ

หน้าที่ของธนาคารกลาง

ธนาคารกลางของทุกประเทศในปัจจุบันมีหน้าที่คล้ายกันคือทำหน้าที่เป็นองค์กรหลักที่คอยดูแลเสถียรภาพทางการเงินของแต่ละประเทศ โดยธนาคารกลางจะทำงานกับหน่วยงานรัฐหรือสถาบันการเงินเป็นหลัก และจะไม่เปิดให้ประชาชนทั่วไปมาทำธุรกรรมการเงินด้วย เช่น การรับฝากเงิน ถอนเงิน หรือปล่อยกู้ให้กับลูกค้ารายย่อยอย่างที่ธนาคารพาณิชย์ทั่วไปทำ โดยในปัจจุบัน ธนาคารกลางมีอำนาจหน้าที่หลักตามนี้

กำหนดนโยบายการเงินของประเทศ เช่น การกำหนด ‘อัตราดอกเบี้ยนโยบาย’ ที่เป็นอัตราดอกเบี้ยอ้างอิงของประเทศ โดยธนาคารกลางอาจลดอัตราดอกเบี้ยนโยบายในช่วงที่เศรษฐกิจซบเซาเพื่อกระตุ้นการใช้จ่าย เช่น ปรับอัตราดอกเบี้ยนโยบายขึ้นเพื่อควบคุมเงินเฟ้อ
ดูแลการออกธนบัตรดูแลเงินที่หมุนเวียนอยู่ในระบบ ควบคุมให้ปริมาณเงินในระบบเศรษฐกิจมีไม่มากหรือน้อยเกินไป ด้วยการอัดฉีดเงินหรือดึงเงินออกจากระบบ ดูแลการออกธนบัตร และเหรียญ รวมไปถึงดูแลให้อัตราแลกเปลี่ยนเงินระหว่างสกุลเป็นไปอย่างเหมาะสม
ดูแลระบบการเงินภายในประเทศ ธนาคารพาณิชย์และรัฐบาลกำกับและดูแลอุตสาหกรรมการธนาคารเพื่อคุ้มครองประชาชนจากสถาบันการเงิน เช่น การออกกฎต่าง ๆ เพื่อควบคุมสถาบันการเงินภายในประเทศ กำหนดให้ธนาคารพาณิชย์ฝากเงินสดสำรองสำหรับการชำระหนี้เพื่อรับประกันความคุ้มครองในกรณีเกิดปัญหาทางการเงิน ควบคุมการให้กู้ และการปล่อยสินเชื่อให้อยู่ในระดับที่เหมาะสม และคอยดูแลให้ระบบการชำระเงินในประเทศเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ
ให้เงินกู้กับธนาคาร หรือให้เงินช่วยเหลือแก้ธนาคารพาณิชย์ในกรณีที่เกิดปัญหาสภาพคล่อง รวมถึงดูแลลูกค้าของแบงก์นั้น ๆ ในกรณีที่เกิดการล้มละลายขึ้น
ที่ปรึกษาด้านการเงิน ทำหน้าที่เป็นหน่วยงานให้คำปรึกษาด้านการเงิน โดยอาจจัดทำการวิจัย หรือรายงานเกี่ยวกับการเงินที่มีประโยชน์กับทั้งหน่วยงานรัฐ และหน่วยงานเอกชนต่างๆ